Η Ιερά Μονή Μουνδών της Χίου
Γεωγραφική θέση της Μονής
Η Μονή των Mουνδών στην αρχή γεωγραφικά βρισκόταν αρκετά κοντά στην κωμόπολη Βολισσό και ήταν σχεδόν δίπλα από το χωριό Διευχά. Καθώς τα μοναστήρια τότε τα ήθελαν για τόπους αυτοσυγκέντρωσης και ψυχικής γαλήνης, έτσι, λοιπόν, το μοναστήρι μεταφέρθηκε σε μία απόκεντρη περιοχή αρκετά κοντά στο χωριό Διευχά, και μάλιστα σε υψόμετρο περίπου
Ονομασία
Η Μονή αρχικά είχε το όνομα Μονή της Βολισσού λόγω του ότι ήταν πολύ κοντά στην κωμόπολη Βολισσό. Μεταγενέστερα, περίπου το 1859, πήρε τον όνομα Μονή των Διευχών. Καθώς όμως στο Πατριαρχείο αναγράφεται με το όνομα Μουνδών, έτσι η μονή είναι γνωστή ως Μονή των Μουνδών. Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι το όνομα Μουνδών προέρχεται ή από το χωριό Μουντάδες στην Τήνο ή από την οικογένεια των Μουντάδων. Η Μονή γιορτάζει του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις 29 Αυγούστου. Γι’ αυτό και το πλήρες όνομα της Μονής είναι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου των Διευχών ή των Μουνδών. Ακόμη, άγνωστη παραμένει η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Μονής, αν και υπολογίζεται το 1574.
Ιστορία της Μονής
Η γνωστή ιστορία της Μονής αρχίζει το 1574, οπότε και ανακαινίσθηκε από τον Ιερομόναχο Ιάκωβο Λαγκαδιώτη. Ήταν το σπουδαιότερο μετά τη Νέα Μονή μοναστήρι. Σ` αυτήν εγκαταστάθηκαν και μόνασαν επιφανείς Χιώτες που ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την αγιογράφησή της, καθότι άκμασε ως σπουδαίο θρησκευτικό ίδρυμα στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας. Είχε σπουδαία βιβλιοθήκη με αξιόλογη μεμβράνη του
Μια δεύτερη προσπάθεια για την αγιογράφησή της το 1622 από το Νεόφιλο Παραδείση απέτυχε. Το 1730 την τοιχογράφηση του Καθολικού της Μονής ανέλαβε ο ζωγράφος Κωνσταντίνος από τον Καταρράκτη. Δυστυχώς, όλες οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν στο σεισμό του 1881. Οι τοιχογραφίες που διατηρούνται μέχρι σήμερα έγιναν από ανώνυμο ζωγράφο το 1849, όπως δείχνει τουλάχιστον η επιγραφή πάνω από την κύρια είσοδο του ναού, στο εσωτερικό του Καθολικού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράσταση στο κάτω μέρος του νότιου τοίχου, που φέρει την επιγραφή «Ο βίος του αληθούς μοναχού». Ο σταυρωμένος μοναχός πλαισιώνεται από την απεικόνιση του Άδη στα αριστερά και σε δύο διαφορετικά επίπεδα από τον κόσμο και το θάνατο. Η όλη εικονιστική σύνθεση διακατέχεται από έντονο λαϊκό φως. Το 1822 το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τούρκους και αργότερα ανακαινίσθηκε.
Ακμή-Περιουσία
Περίοδος ακμής της Μονής (17ος έως 19ος αιώνας)
Η μεγάλη ακμή της Μονής κατά τη συγκεκριμένη περίοδο οφειλόταν στους παρακάτω λόγους:
- Στο ήρεμο φυσικό περιβάλλον της περιοχής που ήταν κτισμένη.
- Στο πλήθος των λόγιων που μόναζε στη Μονή.
- Στην καθολική προπαγάνδα μετά την κατάληψη της Χίου από τους Τούρκους.
- Στη μεγάλη έκταση καλλιεργήσιμων εδαφών και βοσκοτόπων της μονής.
Η Μονή πλούτισε τότε. Έγιναν, επίσης, τότε οι τοιχογραφίες με την οικονομική βοήθεια του Ι. Αργέντη. Κατά την διάρκεια των εργασιών για τις τοιχογραφίες η Μονή αποκτά κήπους και αρχίζει η μελισσοκομία να ανθίζει στη Μονή.
Υλικός πλούτος Μονής
1. Ακίνητα
- Τα μετόχια-κτήματα της Μονής.
- Οι εκκλησίες.
- Οι οικίες.
- Τα αγροκτήματα και τα βοσκοτόπια.
2. Εισφορές
- Αδελφάτα (οι συνδρομές των μοναχών για την εγγραφή τους στη Μονή).
- Μνημόσυνα.
- Μισθώματα.
3. Αφιερώματα
- Τα ακίνητα και τα κτήματα που αφιερώνονταν στη Μονή.
- Τα ιερά λείψανα της Μονής.
- Τα ιερά σκεύη και αντικείμενα της Μονής.
Αναστασία Μισκή
Λουκία Βέβα
Μαρκέλλος Μαρής
Γ΄ Τάξη Μουσικού Σχολείου Χίου 2011